Tao Tsu Lẻn

Những nét vẽ nghệch ngoạc này, từ những ngày xưa ấy, giờ vẫn lưu giữ, tràn cảm giác khi lần đầu đặt chân sang đất Liên Xô.

Đó là biên giới giữa Trung Quốc và Liên Xô, nơi không lâu trước đó vẫn thường xảy ra đụng độ.


Đất cát lổn nhổn pha trộn, hằn những vết xích xe. Đồi trọc lằng nhằng kẽm gai. Một bức tường lớn vẽ chữ CCCP to ... Đến rồi, đã tiến vào đất Liên Xô.

1973 chưa có máy bay thương mại, sang Liên Xô phải đi tàu hỏa, rong ruổi cả nửa tháng.

Từ Hà Nội đi Lạng Sơn sang Bằng Tường, đổi qua tàu Trung Quốc lên Bắc Kinh rồi hoặc xuyên Mông Cổ, hoặc vòng qua Viễn Đông, đổi sang tàu hỏa Liên Xô xuyên Siberi sang châu Âu.

Từ tàu Việt Nam còn đang chiến tranh đổi qua tàu Trung Quốc rộng rãi. Nhân viên nhà tàu TQ hẳn được quán triệt lấy lòng khách Việt tiềm năng, nên phục vụ vệ sinh, ăn uống cực chu đáo, toát mồ hôi vẫn cười toe, kệ khách ngả ngốn, muốn làm gì thì làm...

Biết rồi, nhân viên nhà tàu lâu lâu lọng ngọng chọc ngoáy:

- Các tồng chí ti tâu tấy?
- "Tao Tsu Lẻn à" (đi Liên Xô đó)- đáp lọc cọc tiếng Tàu

Mặt doãng chút, nhăn chút, xì chút, lắc chút, xua xua chút, lầm bầm chút nghe như "Tsu Lẻn pú hảo à"...

Đến biên giới, nhân viên nào cũng nhào ra chỉ qua cửa sổ, ra ý "tố cáo" với khách rằng Liên Xô rào kẽm gai kinh thế đấy, chỉ cho thấy những vết bánh xích hằn trên cát...

Kệ, biết có mấy câu, cứ líu lo hoài, lộn nhộn pha trộn:

- Ủa mân (ngoắc tay từ sau), Khửa Nây, (chỉ tay vào ngực) tao Tsu Lẻn (chỉ ra phía trước)... khứa khứa... ti hoọc á...

Ý là chúng tôi, từ Hà Nội, đi Liên Xô, đi học đó... rồi cười đại, cười xòe..., kệ.

Đó là chuyến tàu liên vận tháng 8-1973, mới vài tháng sau khi ký Hiệp định Paris, chưa đầy năm vụ Mỹ ném bom B-52 xuống Hà Nội.

Ga tàu hỏa Hàng Cỏ tan hoang, tòa nhà chính trúng bom, chỉ còn một đống gạch vụn. Nghe nói đó là chuyến tàu liên vận đầu tiên rời ga Hàng Cỏ sau vụ ném bom.

Sân ga hoang tàn, ríu rít rớm vẫy...

Từ đống gạch vụn, con tàu chở chúng tôi dần rời xa theo tiếng còi nối nhau rúc rít ...